Jak pozbyć się długów na nowych zasadach?

Kredyt może stać się poważnym obciążeniem dla domowego budżetu. Jeśli zaciągniętych zobowiązań finansowych mamy kilka, tym bardziej możemy być narażeni na komplikacje w trakcie spłacania kolejnych rat. Jeżeli dodatkowo pojawiają się problemy z płynnością finansową, np. w wyniku utraty pracy, jarzmo długów ciąży coraz bardziej. Co zrobić, aby pozbyć się długów, kiedy nie mamy możliwości ich spłacenia?

Rozwiązaniem w takich przypadkach jest upadłość konsumencka. Kilka lat temu prawo było dość rygorystyczne i mało elastyczne, w związku z czym z upadłości konsumenckiej mogli skorzystać nieliczni i wyłącznie wtedy, gdy finansowe kłopoty nie wynikały z ich winy, co trudno było skutecznie wykazać, szczególnie w przypadku spirali tzw. chwilówek. W marcu 2020 roku zmieniono zasady na nieco bardziej liberalne, a nowa wersja prawa upadłościowego ułatwia dłużnikom wyjście z finansowych tarapatów.

Upadłość konsumencka na nowych zasadach

Nowa ustawa o upadłości konsumenckiej wprowadziła kilka istotnych zmian, które są korzystne z punktu widzenia dłużników. 

Po pierwsze, otwiera ona drogę do ogłoszenia upadłości osobom, które wpadły w problemy finansowe z własnej winy, np. powodu rażącego niedbalstwa czy nawet umyślnego postępowania. Do tej pory nie było takiej możliwości. Sądy oddalały wnioski dłużników, którzy przyczynili się do swojej niewypłacalności. Teraz wina konsumenta nie będzie stanowić żadnej przeszkody, a nawet nie będzie analizowana na pierwszym etapie postępowania (wpływa dopiero na warunki oddłużania po ogłoszeniu bankructwa). Dzięki temu upadłość konsumencka staje się dostępna praktycznie dla wszystkich dłużników.

Po drugie, zmieniła się procedura upadłości konsumenckiej. Obecnie upadłość konsumencka ogłaszana jest niemal automatycznie. Sąd musi wcześniej potwierdzić fakt niewypłacalności, sprawdzić formalną poprawność wniosków itd., jednak zaraz potem upadłość jest ogłaszana i rozpoczyna się tzw. właściwe postępowanie upadłościowe. Wcześniej procedury sądowe trwały znacznie dłużej i wymagały ze strony sądów bardziej skrupulatnej analizy spraw dłużników.

Co się dzieje po ogłoszeniu bankructwa?

Nowe zasady upadłości konsumenckiej są bardziej elastyczne, co nie oznacza jednak, że długi zostają całkowicie anulowane. Istnieją trzy sposoby na rozwiązanie sprawy. Cały proces składa się z kilku etapów. Najpierw odbywa się postępowanie w sprawie ogłoszenia upadłości. Sąd może ogłosić upadłość lub oddalić wniosek. Jeśli dłużnik rzeczywiście jest niewypłacalny i spełnia wymogi formalne, ten etap przebiega dość sprawnie. Następnie odbywa się postępowanie upadłościowe, gdzie sąd ustala m.in. wysokość ciążących na dłużniku zobowiązań oraz posiadany przez niego majątek. Dochodzi więc do spieniężenia majątku i rozdzielenia go między wierzycieli. W kolejnym etapie wyznaczany jest plan spłaty lub umarzane są zobowiązania bez ustalania takiego planu. Jeśli do bankructwa doszło bez winy konsumenta, obowiązuje maksymalny 36-miesięczny okres spłaty. W tym przypadku największe zmiany zaszły w kwestii dłużników, którzy do swojej niewypłacalności przyczynili się z własnej winy. Ich plan spłaty może być ustalony minimalnie na 3, a maksymalnie na 7 lat.

Jeśli sąd uzna, że dłużnik jest trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat, możliwe będzie umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty. Nie jest to jednak żadna nowość i nadal obowiązuje wyłącznie w wyjątkowych przypadkach.

Nowością jest jednak warunkowe umorzenie zobowiązań. Dotyczy to dłużników, którzy nie są zdolni do dokonywania spłat, jednak ta niezdolność nie ma charakteru trwałego. W tym przypadku wdrażane jest rozwiązanie pośrednie — przez 5 lat od uprawomocnienia się postanowienia upadły będzie mógł realizować plan spłaty na podobnych zasadach co bankrut. Będzie go obowiązywać też podobna ochrona.

Co blokuje dłużników przed próbami oddłużenia?

W praktyce funkcjonuje szereg mitów, które wstrzymują konsumentów, którzy popadli w tarapaty finansowe w złożeniu wniosku o upadłość konsumencką:

  • upadłość konsumencka dostępna jest tylko dla bogatych – FAŁSZ. Również osoba bez majątku może ogłosić upadłość, tak samo jak uzyskać chwilówkę;
  • ogłoszenie upadłości jest bardzo drogie – FAŁSZ. Opłata sądowa od wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wynosi obecnie 30 zł, obsługa prawna procesu zwykle jest w zasięgu możliwości finansowych każdego zainteresowanego. Można też ustalić z profesjonalistą obsługę tylko ustalonego zakresu sprawy, np. samego wniosku. W ten sposób zaoszczędzimy i jednocześnie zwiększymy swoje szanse na skuteczne oddłużenie i normalne życie bez piętna długów;
  • upadłość konsumencka wymaga zgody współmałżonka – FAŁSZ. Nawet sprzeciw małżonka nie ma żadnego wpływu na postępowanie upadłościowe.